Czy mężczyzna, u którego stwierdzono azoospermię ma szansę zostać ojcem? Brak plemników w nasieniu to zaburzenie układu rozrodczego, która dotyczy blisko 1% mężczyzn. To także jedna z możliwych przyczyn męskiej niepłodności. Ten fakt jednak nie przekreśla szans na ojcostwo. Jak wygląda postępowanie, gdy partner cierpi na azoospermię?

Azoospermia i oligozoospermia zdarza się, że w nasieniu nie widać plemników. To oznacza, że mężczyzna cierpi najedną z dwóch chorób: azoospermię lub oligozoospermię. Azoospermię to inaczej całkowity brak plemników w ejakulacie, nie są one produkowane przez jądra. Azoospermię można stwierdzić na podstawie ogólnego badania nasienia. Z kolei oligozoospermia oznacza, że liczba plemników w ejakulacie jest bardzo niska.

Przyczyny niepłodności:

• zaburzenia hormonalne
• uszkodzenie kanalików plemnikotwórczych po zapaleniu, napromieniowaniu, niektórych lekach
• nowotwory jąder
• zaburzenia rozwoju jąder spowodowane zaburzeniami genetycznymi (z. Klinefeltera, mutacje odcinka AZF chromosomu Y)
• czynniki środowiskowe, które uszkadzają jądra w okresie płodowym
• niedrożność dróg wyprowadzających nasienie

Badanie nasienia

Ogólne badania nasienia jest wystarczające, by stwierdzić brak plemników w nasieniu. Najpierw próbka nasienia zostaje przeniesiona na szkiełko mikroskopowe i oglądana pod powiększeniem. Jeśli we preparacie bezpośrednim nie widać plemników, nasienie zostaje odwirowane, dzięki czemu plemniki zostają zgromadzone w osadzie. Jeśli w preparacie bezpośrednim nie można było dostrzec plemników, to po odwirowaniu i uzyskaniu zagęszczonego osadu, powinny być one lepiej widoczne. Zdarza się również, że jądra produkują plemniki, lecz nie są one wydalane podczas orgazmu. Wówczas konieczne jest udrożnienie nasieniowodów.

Rozwiązaniem jest biopsja jąder

Kiedy pacjent z niską liczebnością plemników wyrazi chęć posiadania potomstwa, można przeprowadzić biopsję. W ten sposób można pobrać materiał genetyczny bezpośrednio z jąder. Istnieją dwie techniki, mniej i bardziej inwazyjna:

• Biopsja igłowa – zabieg jest przeprowadzany w znieczuleniu miejscowym, polegający na nakłuciu jądra przez skórę w celu pobrania materiału, który może zawierać plemniki. Zabieg trwa około 30 minut i nie wymaga specjalnego przygotowania
• Biopsja otwarta – zabieg może być przeprowadzany w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym na sali operacyjnej. Polega na przecięciu osłony jądra w celu pobrania wycinka, który może zawierać plemniki. Materiał pobiera się z kilku miejsc, co ma zwiększyć szansę na pozyskanie większej ilości plemników. Zabieg trwa około 60 minut i wymagana jest wizyta kontrolna

W przypadku, gdy został stwierdzony całkowity brak plemników w ejakulacie, możliwe jest skorzystanie z banku nasienia do przeprowadzenia inseminacji lub procedury in vitro.

In vitro

Materiał genetyczny, który udało się pozyskać w wyniku biopsji, może zostać wykorzystany do przeprowadzenia procedury in vitro. Można zastosować technikę ICSI lub klasyczny IFV, o ile liczba plemników jest wystarczająca i dobrej jakości (motoryka). Pobrane od mężczyzny plemniki posłużą do zapłodnienia komórki jajowej kobiety (po przeprowadzeniu punkcji) w warunkach laboratoryjnych. Uzyskany zarodek zostaje umieszczony w jamie macicy kobiety. Test określający poziom hormonu beta hCG, który daje informację o ciąży można wykonać już po 12 dniach od transferu.

Pacjentom z azoospermią i ciężką oligozoospermią zalecamy, by przed rozpoczęciem procedury in vitro wykonali badania genetyczne np. badania kariotypu, mutacji genów AZF. Ich wyniki pomogą oszacować szanse powodzenia w uzyskaniu ciąży.