Przygotowanie do ciąży – dlaczego warto?

Zachęcamy pacjentki, by do lekarza zgłaszamy się na 3 miesiące przed planowaną ciążą. Jest to czas na sprawdzenie stanu zdrowia przyszłej mamy, w tym sprawdzenie czy obecnie choruje ona na: Toksoplazmozę lub Cytomegalię. Sprawdzany jest poziom przeciwciał przeciwko różyczce. Jeśli ich nie ma, to należy się zaszczepić. Warto też uaktualnić szczepienia przeciwko WZW i oczywiście sezonowo zaszczepić się na grypę. W przypadku innych chorób przewlekłych (cukrzyca, tarczyca czy nadciśnienie) konieczna jest konsultacja, aby przyjmowane leki były bezpieczne dla dziecka.

To też czas na zmianę stylu życia, rezygnację z picia alkoholu i palenia papierosów, wprowadzenie zdrowej diety oraz suplementację kwasu foliowego, którego niedobór odpowiada za dużą część wad ośrodkowego układu nerwowego i kostnego.

Pierwsza wizyta w ciąży

Na pierwszej wizycie lekarz po zebraniu wywiadu zazwyczaj pobiera cytologię, bada pacjentkę i robi USG. Im mniejsza ciąża, tym dokładniej lekarz może ocenić jej wiek.
Celem pierwszego badania ultrasonograficznego, które powinno się odbyć przed 10 tygodniem ciąży, jest zlokalizowanie jaja płodowego oraz ocena wieku ciążowego. Pierwsze badanie USG jest wykonywane sondą dopochwową (dobrze jest wcześniej opróżnić pęcherz).

Pacjentki są również proszone o wykonanie następujących badań:
• Grupa krwi z poziomem przeciwciał anty D
• HBS, HCV, HIV, USR
• Przeciwciała przeciwko Toksoplazmozie IgG
• Przeciwciała przeciwko Toksoplazmozie IgM
• Przeciwciała przeciwko Cytomegalii IgG
• Przeciwciała przeciwko Cytomegalii IgM
• Przeciwciała przeciwko Różyczce IgG
• Przeciwciała przeciwko Różyczce IgM
• TSH
• Morfologia krwi z rozmazem
• Glukoza na czczo
• Badanie ogólne moczu

Wszystkie wymienione wyżej badania można wykonać na miejscu w naszej klinice.

Kolejne wizyty

Kolejne wizyty odbywają co 3-4 tygodnie, aż do rozwiązania. Podczas wizyt kontrolnych analizowane są wyniki badań moczu i krwi, które są wykonywane przez pacjentki na kilka dni przed planowaną wizytą. Wykonuje się też badanie USG, podczas którego lekarz ocenia czy ciąża rozwija się prawidłowo. Kluczowe jest wykonanie badań USG między 11 a 14 tygodniem ciąży, między 18 a 22 t.c. oraz 28 a 32 t.c. Badania te często są określane mianem badań genetycznych.

USG 11-14 t.c.

To badanie USG powinno zostać wykonane przed upływem 13. tygodnia i 6. dnia ciąży. Celem badania jest wstępna ocena wszystkich narządów płodu oraz ryzyko wystąpienia u płodu najczęstszych chorób będących skutkiem wad chromosomalnych (zespoły Downa, Edwardsa i Pataua) oraz ocena wieku ciążowego.

Oceniane są:
• Wiek ciąży z dokładnością do 7-10 dni, jeśli cykle miesięczne były regularne.
• Budowa zewnętrzna i anatomiczna płodu (głowa, tułów, kończyny dolne i górne, mierzona jest długość ciemieniowo-siedzeniowa, czyli od czubka głowy do pośladków.
• narządy wewnętrzne: mózg, żołądek, pęcherz moczowy, kręgosłup oraz serce.
• przezierność fałdu karkowego
• obecność kości nosowej
• przepływ krwi w przewodzie żylnym

USG 18-22 t.c.

USG na tym etapie ciąży często nazywane jest „połówkowym”. Celem badania jest szczegółowa ocena anatomii płodu pod kątem występowania wad wrodzonych. Określa się także przybliżoną masę płodu i wiek ciążowy.

Oceniane są:
• głowa: czaszka, mózg, twarz
• szyja
• klatka piersiowa: żebra, płuca
• serce (diagnostyka wad serca)
• jama brzuszna: żołądek, jelita, nerki, pęcherz moczowy
• kręgosłup, kości długie dłoni i stóp
• płeć dziecka

Oraz:
• położenie łożyska
• ilość płynu owodniowego
• szyjkę macicy.

USG 28-32 t.c.

Celem badania jest ocena rozwoju płodu oraz jego położenia.

Oceniane są:
• budowa anatomiczna płodu
• położenie łożyska w stosunku do ujścia szyjki macicy
• ilość płynu owodniowego
• stan szyjki macicy
• położenie dziecka (może ono ulec jeszcze zmianie – ostateczna pozycja wpływa na rodzaj porodu)

Wizyta w 33-36 tygodniu ciąży

Kontynuujemy monitorowanie dobrostanu płodu poprzez USG i ocenę przepływów metodą dopplera. Pod koniec tego okresu pobieramy z pochwy wymaz w kierunku GBS, czyli drobnoustrojów wywołujących niekiedy sepsę u płodu. Średnio co 5 pacjentka ma dodatni posiew w kierunku GBS. Oznaczać to będzie, że w chwili porodu otrzyma dożylnie dawkę 2g Ampicyliny. Dodatni posiew nie oznacza, że dziecko będzie chore i bardzo narażone na sepsę a jedynie, że matka ma otrzymać profilaktyczną dawkę antybiotyku. Zlecamy rutynowe badania krwi i moczu.

Jak obliczyć dzień porodu?

Ciąża trwa przeciętnie 266 dni – 40 tygodni – 9 miesięcy kalendarzowych – 10 miesięcy księżycowych. Na tej podstawie, znając datę ostatniej miesiączki lub wiek ciążowy, można obliczyć przybliżony termin porodu. Jednakże tylko 4% dzieci rodzi się w przewidzianym dniu. Prawidłowo poród powinien się odbyć od 2 tygodni przed wyznaczoną datą do 2 tygodni po niej, czyli między 38. a 42. tygodniem ciąży.

Reguła Naegelego jest przydatna, gdy znamy termin ostatniej miesiączki (OM). Jeżeli kobieta przed zajściem w ciążę miesiączkowałam regularnie co 28 dni, termin porodu (TP) możemy obliczyć, dodając 7 dni do daty ostatniej miesiączki, odejmując 3 miesiące i dodając rok:

TP = data OM + 7 dni – 3 miesiące + 1 rok

W przypadku cykli regularnych, ale dłuższych niż 28 dni do obliczonego w kalendarzu porodu jak wyżej terminu należy dodać liczbę dni, które są różnicą między czasem trwania danego cyklu i cyklu standardowego (28-dniowego).

Gdy znany jest dzień owulacji (OW) lub zapłodnienia (Z), termin porodu można obliczyć, posługując się kalendarzem porodu i odejmując od tej daty 7 dni, 3 miesiące oraz dodając rok. W tym przypadku długość cyklu miesiączkowego nie ma znaczenia:

TP = Z (OW) – 7 dni – 3 miesiące + 1 rok

Gdy określenie daty ostatniej miesiączki, owulacji lub zapłodnienia nie jest możliwe (np. u kobiet miesiączkujących regularnie), termin porodu można wyliczyć na podstawie przybliżonego wieku ciążowego.

Co robić, kiedy wyznaczony termin porodu minął?

Poród o czasie to przyjście dziecka na świat między 38. a 42. tygodniem ciąży. Ciąża, która zakończy się po 42. tygodniu, jest ciążą przenoszoną. Najważniejsze badania jakie należy wówczas wykonać to USG, by sprawdzić stan płodu i łożyska oraz czynność serca płodu, napięcie mięśniowe i ruchy oddechowe. Pomocne jest również badanie KTG (czyli badanie kardiotokograficzne). To zapis częstości pracy serca płodu przy jednoczesnym zapisie czynności skurczowej macicy. Mając te wszystkie informacje, lekarz ustala optymalny termin przyjęcia na oddział, o ile poród nie nastąpi i trzeba będzie go wywołać.